Ο Μάνος Χατζιδάκις, όπως και ο Μίκης Θεοδωράκης, είναι ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες συνθέτες.
Τα τραγούδια του είναι πασίγνωστα σε όλον τον πλανήτη.
Η μουσική του έχει αγαπηθεί, δεκαετίες τώρα, από τον ελληνικό λαό και μας συντροφεύει σε κάθε στιγμή χαράς και συγκίνησης.
Θα ήθελες να αποχαιρετίσουμε τη σχολική χρονιά με μια γιορτή πλημμυρισμένη από τις μελωδίες του Μάνου Χατζιδάκι, γνωρίζοντας παράλληλα και την ιστορία του μεγάλου συνθέτη;
Θα μας διηγηθεί ο ίδιος την ιστορία του, μέσα από τα τραγούδια και τη μουσική του.
Είμαι ο Μάνος Χατζιδάκις· το –ις με γιώτα παρακαλώ.
Γεννήθηκα στις 23 Οκτωβρίου του 1925, στην Ξάνθη, τη διατηρητέα κι όχι την άλλη, τη φριχτή, που χτίστηκε μεταγενέστερα.
Τι όμορφο που ήταν το σπίτι μας· ένα τριώροφο νεοκλασικό, στο χρώμα της ώχρας, με εντυπωσιακές τοιχογραφίες και ψηλά ταβάνια.
Ο πατέρας μου ήταν δικηγόρος και η μητέρα μου μια σπουδαία γυναίκα· αχ, τη θυμάμαι τα βράδια του καλοκαιριού, όταν ήμουν μωρό, που με νανούρισε κοντά στο παράθυρο και μου έδειχνε το φεγγάρι.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 1
Χάρτινο το φεγγαράκι (οργανικό)
Όλοι το ήξεραν ότι θα γίνω μουσικός.
Στα τέσσερά μου άρχισα μαθήματα πιάνου με τη δασκάλα μου την κυρία Αλτουνιάν· μια γλυκιά και συμπονετική Αρμένισσα.
Μάθαινα και βιολί και ακορντεόν.
Μα τα πράγματα άλλαξαν και το 1932 χώρισαν οι γονείς μου.
Έτσι, αφήσαμε την Ξάνθη με τη μητέρα του και την αδελφή του τη Μιράντα και φύγαμε για την Αθήνα, να βρούμε άλλη γη και άλλον ουρανό.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 2
Η μπαλάντα του Ούρι (οργανικό)
Ήρθαμε στην πρωτεύουσα και βρήκαμε ένα σπίτι στο Παγκράτι.
Τι όμορφα που ήταν τότε.
Ζούσαμε καλά, μας έστελνε κι ο πατέρας λεφτά από την Ξάνθη.
Ήμουν μικρός, αλλά τα θυμάμαι καλά.
Κάναμε πολλές βόλτες στην Αθήνα.
Ανεβαίναμε στην Ακρόπολη και στον λόφο του Φιλοπάππου.
Πηγαίναμε για μαλλί της γριάς στο Ζάππειο και γυρίζαμε τα μαγαζιά στο Μοναστηράκι και στου Ψυρρή.
Η Αθήνα μου φαινόταν μια πόλη μαγική.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 3
Μια πόλη μαγική (οργανικό)
Κι εκεί που πήγαμε να ορθοποδήσουμε, το 1938 ο μπαμπάς σκοτώθηκε και τα πράγματα έγιναν δύσκολα.
Λίγο μετά ξέσπασε κι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Στα δύσκολα χρόνια της κατοχής έκανα πολλές δουλειές για να ζήσουμε· ξεφόρτωνα κιβώτια στο λιμάνι, δούλεψα στο εργοστάσιο Φιξ, έγινα υπάλληλος στο φωτογραφείο του Μεγαλοοικονόμου.
Ακόμη και βοηθός νοσοκόμου έγινα στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο.
Ένιωσα αδύναμος κι έστρεψα τα μάτια μου στον ήλιο να πάρω δύναμη.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 4
Χασάπικο '40 (οργανικό)
Πόλεμος, κατοχή. Ήταν σκληρά χρόνια τότε.
Οι Γερμανοί κυκλοφορούσαν στην Αθήνα και παντού υπήρχε φόβος, φτώχεια, πείνα, δυστυχία, πόνος και θάνατος.
Μια ατέλειωτη νύχτα σκέπασε όλη την Ευρώπη και μαζί την Ελλάδα μας.
Όλοι νιώθαμε σαν φυλακισμένα πουλιά σε κλουβί.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 5
Χελιδόνι σε κλουβί (οργανικό)
Μα όσο δύσκολα και να ήταν τα πράγματα, εγώ αγαπούσα τη μουσική και άρχισα να κάνω μαθήματα με τον Μενέλαο Παλλάντιο.
Πήγα και στο πανεπιστήμιο, στη Φιλοσοφική Σχολή, μα να σας πω την αλήθεια, ποτέ δεν τέλειωσα τις σπουδές μου.
Στους αγώνες μας για την ελευθερία γνώρισα και τον Μίκη Θεοδωράκη και γίναμε καλοί φίλοι.
Και παρόλη τη στενοχώρια του πολέμου, έχοντας παρέα τη μουσική, από φυλακισμένο χελιδόνι σε κλουβί, γινόμουν, ώρες-ώρες, ένα κάτασπρο περιστέρι και η λύπη χανόταν.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 6
Έλα πάρε μου τη λύπη (οργανικό)
Την εποχή εκείνη γνώρισα τον σπουδαίο ζωγράφο τον Τσαρούχη, αλλά και πολλούς ποιητές, τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Σικελιανό.
Πόσα πολλά πράγματα έμαθα από αυτούς τους μοναδικούς Έλληνες.
Και μετά τον πόλεμο, το 1943, γνώρισα τον καλό μου φίλο, τον Νίκο Γκάτσο· αυτόν το σπουδαίο ποιητή.
Πόσα όμορφα τραγούδια γράψαμε μαζί.
Πόση έμπνευση πήρα από τα λόγια του!
Οι στίχοι του ήταν γεμάτοι εικόνες και συναισθήματα.
Καθόμασταν στο καφενεδάκι μας, ψηλά στον λόφο, συζητούσαμε και ατενίζαμε την όμορφη Αθήνα.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 7
Αθήνα (οργανικό)
Θα σας πω και κάτι που δεν ξέρετε· πήρα και μαθήματα υποκριτικής για να γίνω και ηθοποιός. Ο Κάρολος, βέβαια, με συμβούλεψε να ασχοληθώ μόνο με τη μουσική κι αυτό έκανα.
Έτσι έγραψα μουσική για πολλές θεατρικές παραστάσεις του· την Ορέστεια, τη Μήδεια, τις Βάκχες, τις Εκκλησιάζουσες, τη Λυσιστράτη, τον Πλούτο, τους Βατράχους και φυσικά τις Όρνιθες.
Τι φοβερή παράσταση που ήταν οι Όρνιθες του Αριστοφάνη!
Να, σαν να τη βλέπω μπροστά μου.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 8
Όρνιθες (οργανικό)
Πάντα αγαπούσα τη λαϊκή μουσική.
Το Ρεμπέτικο τραγούδι, η μουσική του Τσιτσάνη , του Βαμβακάρη, είναι η μουσική της αλήθειας, η μουσικής της ψυχής.
Και πάντα το φώναζα στους μουσικούς μας, κι ας αντιδρούσαν κάποιοι. Για μένα ήταν μεγάλη έμπνευση.
Καθόμουν στο πιάνο μου κι έπαιζα όλες αυτές τις ρεμπέτικες μελωδίες.
Κι κάπως έτσι ξεπηδούσαν και τα δικά μου λαϊκά τραγούδια.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 9
Είμαι αητός χωρίς φτερά (οργανικό)
Μου άρεσε ο κινηματογράφος. Μου άρεσε να βλέπω ταινίες.
Μα πιο πολύ μου άρεσε να γράφω μουσική και τραγούδια για τις ταινίες.
Πόσο αγάπησα την αγέρωχη Μελίνα Μερκούρη, όταν έπαιξε τη Στέλλα του Μιχάλη Κακογιάννη· «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι»… «Ο μήνας έχει δεκατρείς»… «Το φεγγάρι είναι κόκκινο»… «εφτά τραγούδια θα σου πω»…
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 10
Εφτά τραγούδια θα σου πω (οργανικό)
Ούτε που θυμάμαι για πόσες ταινίες, ελληνικές και ξένες, έγραψα μουσική.
Θυμάμαι όμως, την Τζένη μ’ αυτά τα καταπράσινα μάτια και την Αλίκη με τα ξανθά μαλλιά, λαμπερές πάνω στο πανί να τραγουδάνε τις μελωδίες μου και ο κόσμος από κάτω να γελάει, να συγκινείτε, να ενθουσιάζετε και να ξεχνάει τον πόνο του.
Το 1961 είχαμε πάει στην Αντίπαρο για να γυρίσουμε τη «Μανταλένα».
Η Αλίκη κοιτούσε την πλατιά θάλασσα και τραγουδούσε.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 11
Θάλασσα πλατιά (οργανικό)
Το 1961 κέρδισα το βραβείο Όσκαρ για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» από την ταινία του Ζιλ Ντασέν, «Ποτέ την Κυριακή».
Μα μη νομίζετε ότι με νοιάζουν εμένα τα βραβεία.
Ούτε καν πήγα στην Αμερική να το παραλάβω.
Μου το ΄στειλαν ταχυδρομικά, αλλά κάπου χάθηκε.
Δε βαριέσαι… Τι να το κάνω το βραβείο;
Εμένα μόνο η μουσική με νοιάζει.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 12
Τα παιδιά του Πειραιά (οργανικό)
Το 1962 έγραψα τη μουσική για τη θεατρική παράσταση «Οδός Ονείρων».
Ναι, είναι αλήθεια, εγώ περπάτησα πολλές φορές στην οδό των ονείρων μου. Χέρι-χέρι με φίλους και ανθρώπους της τέχνης άγγιξα τον ουρανό, τους αγγέλους, τα όνειρα.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 13
Οδός ονείρων (οργανικό)
Το 1966 πήγα στην Αμερική. Έμεινα αρκετά χρόνια στη Νέα Υόρκη κι έζησα, μαζί με τη μητέρα μου, σ’ ένα μικρό διαμέρισμα στο Μανχάταν.
Δε σας το κρύβω ότι στην αρχή μού άρεσε η ζωή εκεί, ο πολύς κόσμος, αλλά και η μοναχικότητα των ανθρώπων, οι ουρανοξύστες, αλλά και τα καταπράσινα πάρκα. Γύριζα στους δρόμους και στα θέατρα στο Μπρόντγουεϊ.
Γνώρισα μεγάλους μουσικούς εκείνη την εποχή.
Και κάπου εκεί, ανάμεσα στους χιλιάδες ανθρώπους, μου φάνηκε ότι είδα τη Τζοκόντα να μου γνέφει και να μου χαμογελά.
Και της έδωσα πολλά ονόματα· την είπα Ραλλού, Ευριδίκη, Μαριάνθη, Αθανασία, την είπα Περιμπανού.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 14
Περιμπανού (οργανικό)
Τo 1972, τον πιο σκοτεινό χρόνο της χούντας, επέστρεψα στην Αθήνα.
Κι αν οι μέρες ήταν δύσκολες, η μουσική ήταν για μένα το γιατρικό.
Έζησα με τη μουσική, έζησα με τους ανθρώπους.
Κι ένιωσα τον έρωτα να πλημμυρίζει το σώμα και την ψυχή μου.
Όλες μου οι αισθήσεις μία λέξη φώναζαν «αγάπη».
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 15
Πες μου μια λέξη (οργανικό)
Μετά τη δικτατορία έγινα διευθυντής στον κρατικό ραδιοσταθμό «Τρίτο Πρόγραμμα». Και τότε ήταν που η Λένα Πλάτωνος, η Μαριανίνα Κριεζή, ο Νίκος Κυπουργός, ο Σπύρος Σακκάς και οι άλλοι έφτιαξαν τη Λιλιπούπολη. Κι εγώ ήμουν δίπλα τους.
Πόσο αγάπησαν, μικροί και μεγάλοι, αυτή την παιδική ραδιοφωνική εκπομπή και τα τραγούδια της.
Να, σαν να ακούω τον μικρό Κεμάλ να τραγουδάει: «Μες στο μουσείο», «το χοντρό μπιζέλι χορεύει τσιφτετέλι», «Αχ! Ρόζα, Ροζαλία».
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 16
Κεμάλ (οργανικό)
Μεγάλωνα, ο κόσμος άλλαζε, η φύση ζητούσε βοήθεια, η τεχνολογία είχε πια μπει στις ζωές μας.
Κι εγώ συνέχιζα να χαϊδεύω τα πλήκτρα του πιάνου μου, μα κάθε νότα που ακουγόταν δεν ήταν ψίθυρος, αλλά μια κραυγή.
Κοιτούσα ψηλά, στον Όλυμπο κι έβλεπα τους θεούς απογοητευμένους.
Έβλεπα τη Δήμητρα και την Περσεφόνη να ρωτάνε:
«Γιατί, γιατί, αφήνετε τη γη να χάνεται;»
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 17
Ο εφιάλτης της Περσεφόνης (οργανικό)
Κι ήρθε η μέρα να φύγω.
Δεν τη διάλεξα εγώ· αυτή με διάλεξε.
Στις 15 Ιουνίου 1994 αποχαιρέτησα τη μουσική και την Ελλάδα.
Όμως η ζωή μου ήταν τόσο γεμάτη που δε δάκρυσα.
Ήξερα ότι δεν πέθανα, γιατί η μουσική μου, όπως μου λένε, είναι αθάνατη.
Εκείνη την καλοκαιρινή μέρα ξεκίνησε το αιώνιο ταξίδι μου στην Οδό Ονείρων.
Ξεκίνησε η μεγάλη βόλτα στις καρδιές των ανθρώπων, σαν μια γλυκιά βόλτα στον ουρανό, σαν μια όμορφη βόλτα στο φεγγάρι.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 18
Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι (οργανικό)
Ξεκίνησε η μεγάλη βόλτα στις καρδιές των ανθρώπων, σαν μια γλυκιά βόλτα στον ουρανό, σαν μια όμορφη βόλτα στο φεγγάρι.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ 18
Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι (οργανικό)
ΟΔΗΓΙΕΣ
1. Η παράσταση μπορεί να γίνει στην αίθουσα τελετών ή στο προαύλιο του σχολείου από όλες τις τάξεις του σχολείου ή από κάποιες.
2. Ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών, μπορούν να αφαιρεθούν ή να προστεθούν τραγούδια και κείμενα.
Επίσης μπορούν κάποια τραγούδια να αντικατασταθούν.
Τα τραγούδια καλό είναι να μην παιχτούν ολόκληρα.
3. Τα κείμενα μπορούν να διαβαστούν από κάποια παιδιά ή δασκάλους.
4. Τα τραγούδια μπορούν να τραγουδηθούν, να δραματοποιηθούν ή να παρουσιαστούν με χορογραφία.
5. Πριν την ανάγνωση των κειμένων θα ακούγεται η αντίστοιχη μουσική, η οποία θα χαμηλώνει σιγά-σιγά για να διαβαστούν τα κείμενα.
6. Δες τους στίχους των τραγουδιών το Μάνου Χατζιδάκι.
.bmp)
Αν θες να βρεις περισσότερες πληροφορίες για τον Μάνο Χατζιδάκι και τη μουσική του, διάβασε όλες τις σχετικές αναρτήσεις της Χρωματιστής Τάξης.
Διάβασε ακόμα:
