Δευτέρα 25 Μαρτίου 2024

Οι ηρωίδες του 1821


Η Επανάσταση του 1821, για την ελευθερία και την ανεξαρτησία, δεν είχε γεννήσει μονάχα ήρωες, αλλά και ηρωίδες· γνωστές κι άγνωστες γυναικείες μορφές της ελληνικής επανάστασης, που έδωσαν ακόμα και τη ζωή τους για την πατρίδα μας.
Πολλές αγωνίστηκαν για την ελευθεριά, θυσιάστηκαν για να μην πέσουν στα χέρια του εχθρού κι άλλες έδωσαν την περιουσία τους στον αγώνα και πέθαναν πάμφτωχες και ξεχασμένες.
Ας γνωρίσουμε κάποιες από αυτές.

1.Μπουμπουλίνα Λασκαρίνα   2.Μαντώ Μαυρογένους   3.Ασήμω Γκούρα
Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα
Ήταν ίσως η σπουδαιότερη γυναίκα που πήρε μέρος στην Επανάσταση.
Καταγόταν από την Ύδρα και είχε μεγάλη περιουσία. 
Το 1821, με δικά της χρήματα, εξόπλισε τρία καράβια, ύψωσε τη σημαία της επανάστασης και πολέμησε, ως καπετάνισσα, στο Αιγαίο αιχμαλωτίζοντας και καίγοντας τα τουρκικά καράβια.
Έδωσε τα πλοία της στην ελληνική κυβέρνηση, πήρε μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς, οργάνωσε τον αποκλεισμό του Ναυπλίου που οδήγησε τελικά στην παράδοση του φρουρίου.


Μαντώ Μαυρογένους
Ήταν αγωνίστρια του 1821 με καταγωγή από τη Μύκονο. 
Παρακίνησε σε εξέγερση τους κατοίκους της Μυκόνου, εξόπλισε καράβια και ως επικεφαλής οργάνωσε αντάρτικες ομάδες, σταματώντας τον στρατό του Σεμίλ πασά στο Πήλιο και είχε μεγάλες επιτυχίες ως το τέλος του πολέμου, κατατροπώνοντας τους Τούρκους στα περάσματα των βουνών της Φθιώτιδας.


Ασήμω Γκούρα
Ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρίας και σύζυγος του Γιάννη Γκούρα.
Μετά τον θάνατο του συζύγου της, τον Οκτώβριο του 1826, ανέλαβε αρχηγός των στρατευμάτων που υπερασπίζονταν την Ακρόπολη των Αθηνών. 
Σκοτώθηκε από τουρκική οβίδα που κτύπησε το Ερέχθειο και την καταπλάκωσε μαζί με την αδελφή της και τα τέσσερα παιδιά της.

 
Δέσπω Μπότση
Η Δέσπω Μπότση ήταν Σουλιώτισσα που έμεινε στην ιστορία για την αντίστασή της στα στρατεύματα του Αλή Πασά και τον ηρωικό της θάνατο, μαζί με τα γυναικόπαιδα που είχε υπό την προστασία της, στον πύργο του Δημουλά, στο χωριό Ρηνιάσα του Ζαλόγγου στις 25 Δεκεμβρίου του 1803.


Αγόρω Αγραφιώτισσα
Ήταν αγωνίστρια του 1821, γνωστή ως καπετάνισσα της Ρούμελης.
Είχε δικό της κλέφτικο σώμα από άντρες και γυναίκες και δρούσε στην περιοχή των Αγράφων περίπου από το 1810 και μετά. 
Η γενναιότητα της έχει υμνηθεί σε δημοτικά τραγούδια αλλά και η αυστηρότητα της όταν κάποιος από την ομάδα της δεν τηρούσε τον κλέφτικο νόμο.
Σε κάποια μάχη με τους Τούρκους, γύρω στα 1820, την βρήκε βόλι πισώπλατα και σκοτώθηκε.

 
Αλεφάντω Ζανά
Η Αλεφάντω Ζανά ήταν αγωνίστρια από το Γαλαξίδι.
Στο Μεσολόγγι πολέμησε στις επάλξεις και 
πήρε μέρος αρματωμένη στην έξοδο του Μεσολογγίου το 1826, όπου αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους και πουλήθηκε σκλάβα στην Αίγυπτο μαζί με την κόρη της
Μετά από πολλά χρόνια επέστρεψε ελεύθερη στο Γαλαξίδι όπου και πέθανε ξεχασμένη.


Δέσπω Φώτου Τζαβέλα
Ήταν σύζυγος του Φώτου Τζαβέλλα κι ανώτερη αξιωματικός στον λόχο που ήταν λοχαγός ο άντρας της, παίρνοντας τον βαθμό του ταγματάρχη.
Κάποτε μαθεύτηκε ότι σκοτώθηκαν οι γιοι της. 
Οι Σουλιώτισσες άρχισαν τα κλάματα και τα ξεφωνητά.
Η Δέσπω όμως σκούπισε τα δάκρυά της και είπε: «Παύτε ωρέ τα κλάματα. Πάσχα έρχεται, σηκωθείτε τώρα να βάψουμε τ’ αυγά γιατί είναι αμαρτία κι ο θεός μπορεί να μας οργιστεί».
Ξαφνικά έρχεται κάποιος και λέει πως είναι ψέματα, δεν σκοτώθηκαν. 
Τότε η Δέσπω είπε: «Σε ευχαριστώ, Θεέ μου, που μου τους φύλαξες, μα εγώ πάντα τους έχω ξεγραμμένους».



Μανώλαινα Μπινιάρη
Η Μανώλαινα, το 1821, κουβάλαγε μπαρούτι που φτιάχνονταν για τους Οθωμανούς που ήταν κλεισμένοι στην Ακρόπολη. Έκλεβε όμως από το μπαρούτι που προορίζονταν για τους Οθωμανούς και, κρυμμένο μέσα σε άπλυτα ρούχα, το μετέφερε στη βρύση, όπου υποτίθεται πήγαινε τα ρούχα για πλύσιμο, και από εκεί το έπαιρναν οι Έλληνες επαναστάτες.

1.Μαριγώ Ζαραφοπούλα   2.Ανδρονίκη Στάρκου   3.Δόμνα Βισβίζη
Μαριγώ Ζαραφοπούλα
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας. 
Χρησιμοποιήθηκε από τον Κολοκοτρώνη ως κατάσκοπος στην Τριπολιτσά και το Ναύπλιο. 
Διέθεσε μεγάλα χρηματικά ποσά για τον αγώνα.
Πέθανε πάμφτωχη το 1865. 


Ανδρονίκη Στάρκου
Η Ανδρονίκη Στάρκου, ήταν Μανιάτισσα αγωνίστρια.
Εντάχτηκε στην επανάσταση από τις πρώτες μέρες του αγώνα.
Με τον Κολοκοτρώνη πήρε μέρος στη μάχη του Ρουφιά, στη μάχη του Βαλτετσίου, την άλωση της Τριπολιτσάς.
Με τον Ανδρέα Μιαούλη στη ναυμαχία της Πάτρας. 
Αργότερα πήρε μέρος στη μάχη της Βέργας το 1826
Είναι το κεντρικό πρόσωπο στο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν, «Οι πειρατές του Αιγαίου».


Δόμνα Βισβίζη
Η Δόμνα Βισβίζη ήταν καπετάνισσα και αγωνίστρια του 1821.
Γεννήθηκε στην Ανατολική Θράκη το 1783 κι όταν ξεκίνησε η επανάσταση ακολούθησε τον άντρα της που ήταν καπετάνιος,  μαζί με τα παιδιά τους, και συμμετείχε στη ναυμαχία της Λέσβου, της Σάμου και του Ευρίπου. 
Όταν σκοτώθηκε ο άντρας της ανέλαβε η ίδια το καράβι. Κουβαλούσε με το πλοίο πυρομαχικά και τρόφιμα στους Έλληνες, κανονιοβολούσε τουρκικές θέσεις. Όταν τελείωσαν τα χρήματά της και δεν μπορούσε να συντηρήσει άλλο το πλοίο το πρόσφερε ως πυρπολικό. Χάρη σε αυτό βυθίστηκε μια τούρκικη φρεγάτα-θησαυροφυλάκιο.
Πέθανε ξεχασμένη από όλους.

 
Κωνσταντία
Η Κωνσταντία ήταν αγωνίστρια από τη Σαμοθράκη.
Όταν έγινε η Οθωμανική απόβαση στο νησί η Κωνσταντία ταμπουρώθηκε μαζί με άλλους στο σπίτι της και αμύνθηκε σκοτώνοντας πολλούς Οθωμανούς.


Ευφροσύνη Νέγρη
Ήταν Φαναριώτισσα αγωνίστρια που βοήθησε να διαδοθεί η ιδέα της επανάστασης, διοργανώνοντας στο σπίτι της μυστικές συναθροίσεις. 
Στις συγκεντρώσεις αυτές έκρυβε όπλα και μαχαίρια τα οποία μετά μοίραζε στους αγωνιστές.


Μαρία Σπανού
Η Μαρία Σπανού γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα κοντά στην Καστοριά και κατάγονταν από παλιά οικογένεια που ασχολούνταν με τη ραπτική. 
Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, τα αδέρφια της έγιναν αρχηγοί των επαναστατικών δυνάμεων. 
Όταν σκοτώθηκαν τα αδέρφια της, η Μαρία ανέλαβε την αρχηγία των ενόπλων δυνάμεων των επαναστατών. 
Πολέμησε τους Τούρκους στην περιοχή της Ορεστίδας και της Καστοριάς.

 
Κωνσταντία Ζαχαριά
Η Μανιάτισσα Κωνσταντίνα Ζαχαριά, ήταν κόρη του φημισμένου κλέφτη Ζαχαριά και πιθανότατα να ήταν και η ίδια κλέφτης. 
Ήταν καπετάνισσα με άλλες γυναίκες που την ακολουθούσαν, και είχε δική της σημαία λευκού χρώματος με μπλε σταυρό.
Κατεδίωξε τους Τούρκους από τη Μάνη μέχρι το Μυστρά.
Κατέλαβε το Λεοντάρι, σκότωσε τον Οθωμανό διοικητή, έβαλε φωτιά στο σπίτι του και κατέβασε την τουρκική σημαία από τα τζαμιά, τα οποία έπειτα έκαψε. 
Πήρε επίσης μέρος στη μάχη του Διρού.


Μαρία Αθανασοπούλου
Γεννήθηκε στο Γαλαξίδι και από νεαρή ηλικία ακολουθούσε τον πατέρα της, που είχε ιστιοφόρο, και πολλές φορές αντιμετώπισε, μαζί με το υπόλοιπο πλήρωμα, πειρατές που λυμαίνονταν την Μεσόγειο. 
Με την έναρξη της επανάστασης πήρε μέρος ενεργά σε αυτή, πιάστηκε αιχμάλωτη από τους Τούρκους όπου την βασάνισαν και τη θανάτωσαν.
 
1.Χαρίκλεια Δασκαλάκη   2.Μόσχω Τζαβέλλα   3.Ελισάβετ Υψηλάντη
Χαρίκλεια Δασκαλάκη
Ήταν κόρη, σύζυγος και μητέρα αγωνιστών. 
Και οι τρεις γιοι της σκοτώθηκαν σε μάχες του 1866.
Πρωταγωνίστησε στην πολιορκία του Αρκαδίου. 
Κλεισμένη μέσα με τον γιο της και άλλους πολεμιστές, πολεμούσε και εμψύχωνε με το θάρρος της τους άλλους. 
Τρεις φορές έτρεξε και σήκωσε την ελληνική σημαία την οποία έριχναν κάτω οι σφαίρες του εχθρού.


Μόσχω Τζαβέλλα 
Η Μόσχω Τζαβέλλα (1760-1803) ήταν γυναίκα του Λάμπρου Τζαβέλλα και μέλος της μεγάλης οικογένειας από το Σούλι.
Αγωνίστηκε το 1792 εναντίον του αλή Πασά, στη μάχη της Κιάφας, ως αρχηγός 400 Σουλιωτισσών. 
Όταν οι Τούρκοι θέλησαν να αιχμαλωτίσουν τις Σουλιώτισσες, αυτές τους επιτέθηκαν και κατάφεραν να τους διώξουν.
Πολλά δημοτικά τραγούδια μιλάνε για τον ηρωισμό της Μόσχως.

 
Ελισάβετ Υψηλάντη
Η Ελισάβετ Υψηλάντη (1768-1866) ήταν η μητέρα του Αλέξανδρου και του Δημήτριου Υψηλάντη.
Κατά τα χρόνια της προετοιμασίας της Επαναστάσης, η Ελισάβετ οργάνωσε συναντήσεις προσωπικοτήτων της εποχής στα σαλόνια της, οι οποίες οδήγησαν τελικά στη σύσταση της Φιλικής Εταιρίας, της οποίας η ίδια υπήρξε ένα από τα πρώτα γυναικεία μέλη της.
Έδωσε μεγάλα χρηματικά ποσά και μέρος της περιουσίας της για τον αγώνα με αποτέλεσμα να μείνει φτωχή αλλά συνέχισε να στηρίζει το όραμα της εθνικής απελευθέρωσης με κάθε τρόπο.


Αντωνούσα Καστανάκη, η οπλαρχηγός
Αφού σκότωσε έναν Τούρκο, ζώστηκε τʼ άρματα και βγήκε στο βουνό όπου συνάντησε τους επαναστάτες. 
Πήρε μέρος σε πολλές μάχες. 
Οι Τούρκοι την κυνήγησαν αλλά ποτέ δεν μπόρεσαν να την πιάσουν.
Με σώμα αντρών που είχε συγκροτήσει η ίδια, πήρε μέρος στους πολλούς αγώνες. Φορούσε πάντα την ανδρική κρητική στολή της εποχής.

 
Ελένη Βάσσου
Στις μάχες που έδινε ο άντρας της, η Ελένη Βάσσου ήταν νοσοκόμα και γραμματέας. Τον βοήθησε στη λύση της πολιορκίας της Καρύστου και κράταγε την αλληλογραφία του με τον Κιουταχή, ενώ ήταν η κυρίως σύμβουλός του σε όλες τις σημαντικές διαπραγματεύσεις.

 
Ιωάννα Γιατράκου
Η Ιωάννα Γιατράκου, ήταν γνωστή για τον ηρωισμό της στη μάχη της Κουρτσύνας. 
Το 1826  με λίγους στρατιώτες, και τον γιο της Γιώργο, ταμπουρώθηκε στον Πύργο της οικογένειας στην Κουρτσούνα, εμποδίζοντας την διέλευση του τουρκικού στρατού του Ιμπραήμ. 
Μάχονταν γενναία για δώδεκα ώρες, αποκρούοντας τις τουρκικές επιθέσεις, μέχρι που έφτασε βοήθεια και οι Τούρκοι υποχώρησαν.


Πανώρια Βοζίκη
Ήταν κόρη του Κυριάκου Μποζίκη, μέλους παλιάς οικογένειας με βυζαντινή καταγωγή. 
Πολέμησε στην μάχη της Διρού, εναντίον του Ιμπραήμ, στις 23 Ιουνίου του 1826.


Κυριακή Ναύτη
Η Κυριακή Ναύτη ήταν αγωνίστρια του 1821 από τη Σμύρνη.
Ήταν η πρώτη γυναίκα μέλος της Φιλικής Εταιρείας.
Ήταν σύζυγος του γιατρού Μιχαήλ Ναύτη, ο οποίος την μύησε στη Φιλική Εταιρεία, δίνοντας μάλιστα και τον όρκο του φιλικού και 3000 γρόσια, κατ΄εξαίρεση. 
Η Κυριακή εκτός του ποσού που έδωσε στη Φιλική Εταιρεία, έδωσε σχεδόν όλη την περιουσία της στον αγώνα.


Χιλιάδες Ελληνίδες στο Σούλι, στο Μεσολόγγι, στη Μάνη, στη Χίο, στην Κρήτη και σε όλη την Ελλάδα αγωνίστηκαν για να μπορέσουν οι Έλληνες να αποκτήσουν την ελευθερία τους.
Οι περισσότερες είναι άγνωστες αλλά το ηρωικό τους έργο βοήθησε για να δημιουργηθεί το ελληνικό κράτος.
Γι' αυτό ο λαός μας τις ύμνησε στα δημοτικά τραγούδια.
Αν θες, διάβασε την παρακάτω ανάρτηση.