Πέμπτη 18 Απριλίου 2024

Η ιστορία του Ακάθιστου Ύμνου


Ο Ακάθιστος Ύμνος είναι ένας ύμνος της εκκλησίας.
Ψάλλεται κάθε Παρασκευή κατά τις πρώτες πέντε εβδομάδες της Σαρακοστής.
Ονομάστηκε «Ακάθιστος» επειδή, όταν ψάλλεται, οι πιστοί στέκονται όρθιοι.
Δεν είναι σίγουρο ποιος είναι ο δημιουργός του ύμνου.
Οι περισσότεροι υποστηρίζουν ότι μπορεί να είναι ο σπουδαίος υμνογράφος της βυζαντινής μουσικής, Ρωμανός ο Μελωδός.


Άλλοι λένε ότι δημιουργός μπορεί να είναι ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Σέργιος, η Κασσιανή, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Φώτιος και πολλοί άλλοι.
Η παράδοση αναφέρει ότι ο Ακάθιστος Ύμνος γράφτηκε για τη διάσωση της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία των Αβάρων το 626 μ.Χ.

Τα ιστορικά γεγονότα
Το 610 μ.Χ. η βυζαντινή αυτοκρατορία βρισκόταν σε διάλυση. 
Τότε ανέλαβε την εξουσία ο Ηράκλειος.


Στα βόρια σύνορα οι Σλάβοι είχαν γίνει απειλητικοί, όπως και οι Άβαροι, νομαδικός λαός μογγολικής καταγωγής που είχε εγκατασταθεί στην κεντρική Ευρώπη.
Ο πιο μεγάλος κίνδυνος, όμως, ήταν οι Πέρσες, που με τον βασιλιά τους Χοσρόη Β’ ήθελαν να διώξουν τους Βυζαντινούς από την Ανατολική Μεσόγειο. 
Το 614 κυρίευσαν την Ιερουσαλήμ και μετέφεραν τον Τίμιο Σταυρό στην πρωτεύουσά τους.
Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος συγκρότησε ισχυρό στρατό για να πολεμήσει τους Πέρσες. 
Πρώτα, όμως, έκλεισε συμφωνία με τους Αβάρους.
Ο πόλεμος με τους Πέρσες κράτησε έξι χρόνια (622-628). 


Ο Πέρσης βασιλιάς για να αντιμετωπίσει τον Ηράκλειο, έκανε συμφωνία με τον ηγεμόνα των Αβάρων, για να πολεμήσουν μαζί τους Βυζαντινούς.
Στις 
29 Ιουνίου του 626, οι Άβαροι, βρέθηκαν έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης.
Το ίδιο διάστημα έφτασε από τη Μικρά Ασία και μία περσική στρατιά, η οποία στρατοπέδευσε εκεί κοντά. 
Η Πόλη αποκλείστηκε από παντού.
Στις 30 Ιουλίου, οι Άβαροι έστησαν πολιορκητικά μηχανήματα και την επομένη άρχισαν την επίθεση. 
Ήταν περίπου 150.000 άνδρες, αν και πολλοί λένε ότι ήταν πάνω από ένα εκατομμύριο.


Η κατάσταση ήταν κρίσιμη για τους Βυζαντινούς, καθώς ο Ηράκλειος βρισκόταν μακριά, 
στη Μικρά Ασία, πολεμώντας τους Πέρσες. 
Στη θέση του είχε αφήσει τον ανήλικο γιο του, Κωνσταντίνο, που είχε τη βοήθεια του Πατριάρχη Σέργιου και του μάγιστρου Βώνου.
Οι Βυζαντινοί, πρόσφεραν χρήματα και χρυσό στον ηγεμόνα των Αβάρων αλλά α
υτός αρνήθηκε και ζητούσε επίμονα την παράδοση της Πόλης. 
Οι Άβαροι έβαλαν τα περισσότερα μονόξυλα πλοιάρια, που είχαν, μέσα στον Κεράτιο κόλπο και τα υπόλοιπα στον Βόσπορο για να χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά των περσικών δυνάμεων.


Στις 6 Αυγούστου, οι Άβαροι επιτέθηκαν σε ένα αδύναμο τμήμα των τειχών της Κωνσταντινούπολης και κατέλαβαν την εκκλησία της Παναγίας των Βλαχερνών. 
Και ενώ ήταν έτοιμος ο υπόλοιπος στόλος των Αβάρων και των Σλάβων συμμάχων τους, να επιτεθεί, οι Βυζαντινοί, με ένα τέχνασμα, αιφνιδίασαν τον εχθρικό στόλο και τον διέλυσαν.


Την ίδια τύχη είχαν και τα μονόξυλα που μετέφεραν Πέρσες στρατιώτες, τα οποία βυθίστηκαν από το βυζαντινό ναυτικό. Γύρω στους 4.000 Πέρσες έχασαν τη ζωή τους.
Οι πολιορκημένοι πήραν θάρρος και από την πληροφορία ότι πλησιάζει με στρατό ο αδελφός του αυτοκράτορα, Θεόδωρος.
Βγήκαν από τα τείχη και πέρασαν στην αντεπίθεση. 


Οι Άβαροι έλυσαν την πολιορκία, αποχώρησαν και α
πό τότε, δεν ξαναενόχλησαν τους Βυζαντινούς. 
Η θριαμβευτική νίκη των Βυζαντινών αποδόθηκε στην Παναγία. 
Ο θρύλος λέει ότι εμφανίστηκε πάνω στα τείχη η ίδια η Παναγία.


Ο Πατριάρχης, ο νεαρός Κωνσταντίνος, με όλους τους επισήμους και τον λαό πήγαν στον ναό της Παναγίας των Βλαχερνών και όλοι όρθιοι έψαλλαν τον λεγόμενο «Ακάθιστο Ύμνο» στην Παναγία, για την ευχαριστήσουν, αποδίδοντας τα «νικητήρια» και την ευγνωμοσύνη τους στην «Υπερμάχω Στρατηγώ».


Σε σένα, Θεοτόκε, την Υπέρμαχο Στρατηγό, εγώ η Πόλη Σου, 
αποδίδω με ευγνωμοσύνη την ένδοξη νίκη, 
επειδή λυτρώθηκα από τις φοβερές συμφορές. 
Αλλά Εσύ, επειδή έχεις ακατανίκητη δύναμη, 
ελευθέρωσέ με από κάθε είδος κινδύνου, 
για να Σου φωνάζω δυνατά:
Χαίρε, Νύφη ανύμφευτε.


Ο μεγάλος Ρώσος συνθέτης Σεργκέι Ραχμάνινοφ χρησιμοποίησε τη μελωδία του Ακάθιστου Ύμνου στους δικούς του Εσπερινούς.