Αυτά έλεγε, πριν από πολλά χρόνια, ο Μάνος Χατζιδάκις (1925-1994), ο σπουδαίος Έλληνας συνθέτης που παράλληλα ήταν κι ένας ανατρεπτικός άνθρωπος που ακολουθούσε πάντα τον δικό του δρόμο χωρίς να επηρεάζεται από τάσεις, παρατάξεις και εμμονές.
Η μουσική του δεν είναι αγαπητή μόνο στην Ελλάδα, αλλά αναγνωρίστηκε σε όλον τον κόσμο και τα τραγούδια του διασκευάστηκαν και τραγουδήθηκαν σε πολλές γλώσσες.
Βέβαια ο Χατζιδάκις δεν ένοιωσε ποτέ περήφανος για αυτή τη βράβευση κι έτσι δεν παραβρέθηκε στην τελετή απονομής.
Θεωρούσε ότι ήταν προσβολή για το έργο του, το να έχει γίνει παγκοσμίως γνωστός για ένα τόσο απλοϊκό τραγούδι.
Το βραβείο τού στάλθηκε ταχυδρομικά αλλά τελικά χάθηκε.
Μετά από επιμονή των δημοσιογράφων, ο Χατζιδάκις φωτογραφήθηκε με το Όσκαρ της ηθοποιού Κατίνας Παξινού, αφού το δικό του είχε χαθεί
Σε όλη τη ζωή του συνέθεσε εκατοντάδες έργα· ορχηστρική μουσική, κύκλους τραγουδιών, μουσική για τον κινηματογράφο και το θέατρο.
Σήμερα θα γνωρίσουμε δέκα έργα από τη μεγάλη δισκογραφία του Μάνου Χατζιδάκι.
Όλα τα ποιήματα έχουν θέμα τον έρωτα.
Σε μια συνέντευξη, ο συνθέτης είχε πει ότι κάποτε η Μυρτιώτισσα, άρρωστη στο νοσοκομείο, του είχε στείλει ένα συγκινητικό γράμμα μαζί με τους στίχους του «Σ’ αγαπώ», να το κάνει τραγούδι. Αργότερα, όταν ήταν στην Αμερική, έμαθε για τον θάνατό της, οπότε θυμήθηκε, με τύψεις, το γράμμα και το ποίημα που του είχε στείλει κι έτσι γεννήθηκε η ιδέα για το έργο αυτό.
Μολονότι ο δίσκος αρχικά δεν έτυχε θερμής υποδοχής από τους κριτικούς και το κοινό, στα επόμενα χρόνια αναγνωρίστηκε η αξία του και πλέον θεωρείται ότι χάραξε νέους δρόμους για το έντεχνο ελληνικό τραγούδι.Χρησιμοποιώντας ρυθμούς λαϊκούς και παραδοσιακούς, όπως ζεϊμπέκικο, χασάπικο, πεντοζάλι, αλλά και όργανα της κλασικής μουσικής όπως βιολί, μαντολίνο, πιάνο, βιολοντσέλο, κιθάρα, άρπα, ο Χατζιδάκις κατάφερε να δημιουργήσει ένα εντελώς δικό του προσωπικό ύφος που δεν έμοιαζε με κάτι προηγούμενο.
Για ερμηνευτές των τραγουδιών, ο συνθέτης επιλέγει τη Φλέρυ Νταντωνάκη, με την οποία είχε γνωριστεί το 1970 στην Νέα Υόρκη, όπου αυτή εργαζόταν ως ηθοποιός, και τον νεαρό τραγουδιστή με την αισθαντική φωνή, Δημήτρη Ψαριανό.
Δημήτρης Ψαριανός, Μάνος Χατζιδάκις και Φλέρυ Νταντωνάκη στο στούντιο
Μολονότι ο δίσκος αρχικά δεν έτυχε θερμής υποδοχής από τους κριτικούς και το κοινό, στα επόμενα χρόνια αναγνωρίστηκε η αξία του και πλέον θεωρείται ότι χάραξε νέους δρόμους για το έντεχνο ελληνικό τραγούδι.
Το εξώφυλλο είναι έργο του Γιάννη Μόραλη.
Σ' αγαπώ
Τα λιανοτράγουδα
Ποιος ειν' τρελός από έρωτα
Ο Χατζιδάκις επέλεγε, συνήθως, για τα έργα του ερμηνευτές που δεν επέβαλαν το προσωπικό τους ύφος στα τραγούδια, αλλά υπηρετούσαν και υποστήριζαν πιστά τη μουσική του.
Έτσι το 1978 συνεργάστηκε με έναν νέο τραγουδιστή, τον Στέλιο Μαρκετάκη για τον κύκλο τραγουδιών «Τραγούδια για την Ελένη», σε στίχους του Μιχάλη Μπουρμπούλη.
Το ομώνυμο τραγούδι ήταν το μόνο που είχε στίχους του ίδιου του συνθέτη.
Ο Μάνος Χατζιδάκις συνθέτοντας στο πιάνο
Πρόκειται για δώδεκα λαϊκά τραγούδια, στο γνώριμο ύφος του συνθέτη, με λιτή και εκλεπτυσμένη ενορχήστρωση, όπου το μπουζούκι και το μαντολίνο συνομιλούν αρμονικά με τα υπόλοιπα όργανα.
Το εξώφυλλο σχεδίασε ο Γιώργος Σταθόπουλος.
Το 1985 ο Χατζιδάκις επανεκτέλεσε τα τραγούδια, αυτή τη φορά με τη φωνή της Μαρίας Δημητριάδη, δίνοντάς τους, κατά την γνώμη του, την οριστική μορφή τους.
Το 1985 ο Χατζιδάκις επανεκτέλεσε τα τραγούδια, αυτή τη φορά με τη φωνή της Μαρίας Δημητριάδη, δίνοντάς τους, κατά την γνώμη του, την οριστική μορφή τους.
Μυρίζει ο κόσμος γιασεμί
Για την Ελένη
Στην πύλη του Ανδριανού
Το έργο αυτό που χαρακτηρίζεται από τον ίδιο τον συνθέτη ως «Μουσική και τραγούδια της φθοράς και του ονείρου», εκδόθηκε το 1976.
Ο Χατζιδάκις συνεργάστηκε με τον ποιητή Νίκο Γκάτσο, ο οποίος παρέδωσε στίχους ευρηματικούς, αλληγορικούς και γεμάτους βαθιά νοήματα.
Βασική ερμηνεύτρια είναι η Μαρία Φαραντούρη. Συμμετέχουν η Μελίνα Μερκούρη, ο Διονύσης Σαββόπουλος και ο Ηλίας Λιούγκος.
Το τελευταίο τραγούδι με τον τίτλο «Ελλαδογραφία» το ερμηνεύει με τον δικό του τρόπο, σε στυλ πρόζας, ο Μίκης Θεοδωράκης.
Νίκος Γκάτσος, Μάνος Χατζιδάκις και Μίκης Θεοδωράκης
Στο οπισθόφυλλο του δίσκου ο Χατζιδάκις με το ιδιαίτερο και καυστικό ύφος του δηλώνει για τα τραγούδια: «Είναι ένας κύκλος λαϊκών τραγουδιών για σιωπηλή και κατ’ ιδίαν ακρόαση. Το θέμα των τραγουδιών είναι η αθάνατη Ελλάδα σ’ όλη την ένδοξη διαδρομή της και γι’ αυτό απαιτείται απ’ τους ακροατές προσήλωση, θρησκευτικότης και ει δυνατόν νηστεία».
Στο τραγούδι «Ο Εφιάλτης της Περσεφόνης, ο Νίκος Γκάτσος θέτει το οικολογικό ζήτημα με τον μοναδικό ποιητικό του λόγο.Το εξώφυλλο είναι δημιουργία του εικαστικού Αλέξη Κυριτσόπουλου.
Ο εφιάλτης της Περσεφόνης
Cundu luna vini
Το άλμπουμ αυτό είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος μιας τριλογίας που ξεκίνησε το 1970 με την «Επιστροφή» και συνεχίστηκε το 1971 με τον δίσκο «Της γης το χρυσάφι» με κοινή τραγουδίστρια και στα τρία άλμπουμ τη Δήμητρα Γαλάνη Στον δίσκο αυτό η Γαλάνη μοιράζεται τα τραγούδια με τον Μανώλη Μητσιά.
Κι ενώ τα δύο πρώτα άλμπουμ είχαν ενορχηστρώσει ο Δήμος Μούτσης και ο Γιάννης Σπανός, αφού ο Χατζιδάκις έλειπε στην Αμερική, η «Αθανασία» ενορχηστρώθηκε από τον ίδιο τον συνθέτη.
Δήμητρα Γαλάνη και Μάνος Χατζιδάκις
Ο δίσκος περιλαμβάνει έντεκα τραγούδια σε στίχους του Νίκου Γκάτσου πάνω στην ιδέα του θανάτου και ένα ορχηστρικό, τη «Μπαλάντα του Ούρι», που αργότερα έγινε και αυτό τραγούδι.
Βασικό στοιχείο των τραγουδιών είναι ο ήχος του μπουζουκιού του Θανάση Πολυκανδριώτη, όπως και οι κιθάρες του Δημήτρη Φάμπα και του Γεράσιμου Μηλιαρέση.
Το εξώφυλλο είναι έργο του Γιώργου Σταθόπουλου.
Αθανασία
Ο Γιάννης ο φονιάς
Μια φορά κι έναν καιρό
Το 1983, ο Χατζιδάκις ηχογραφεί και κυκλοφορεί έναν κύκλο τραγουδιών που είχε αρχίσει να δουλεύει δέκα χρόνια πριν.
«Οι μπαλάντες της οδού Αθηνάς» είναι ένα έργο σπάνιας αισθητικής, αλλά παράλληλα και ένα έργο δύσκολο, για εκπαιδευμένους και απαιτητικούς μουσικούς ακροατές.
Ο συνθέτης αναθέτει την ερμηνεία των τραγουδιών σε τέσσερις, επίσης νέους, τραγουδιστές, τη Νένα Βενετσάνου, την Έλλη Πασπαλά, τον Βασίλη Λέκκα και τον Ηλία Λιούγκο. οι οποίοι καταφέρνουν με απίστευτη ακρίβεια και σεβασμό να ερμηνεύσουν ένα τόσο δύσκολο ερμηνευτικά έργο, που απαιτεί ιδιαίτερη τεχνική και εμπειρία.
Ηλίας Λιούγκος, Έλλη Πασπαλά, Βασίλης Λέκκας, Νένα Βενετσάνου και Μάνος Χατζιδάκις
Τους στίχους των τραγουδιών γράφει ο ίδιος ο Χατζιδάκις, μαζί με δύο νέους στιχουργούς, την Αγαθή Δημητρούκα και τον Άρη Δαβαράκη.
Οι στίχοι μοιάζουν με ποιητικές εξομολογήσεις ανθρώπων που περιφέρονται, επισκέπτονται ή ζουν στην πλατεία Ομονοίας, τις γύρω περιοχές και φυσικά στην οδό Αθηνάς.
Είναι στίχοι που μιλούν για τον έρωτα, τον θάνατο, τη βία, τις επιθυμίες, την καταγωγή.
Το εξώφυλλο είναι έργο του Γιάννη Μόραλη.
Η Μαριάνθη των ανέμων
Ο πωλητής ιδανικών στιγμών
«Η εποχή της Μελισσάνθης» είναι ένα μουσικό έργο του Χατζιδάκι με αυτοβιογραφικό αλλά και πολιτικό χαρακτήρα, γραμμένο πάνω σε ποίηση του ίδιου.
Το έργο έχει την μορφή καντάτας, σε 25 μέρη, για γυναικεία φωνή, χορωδίες, ορχήστρα δωματίου με μπουζούκι και στρατιωτική μπάντα.
Βασική ερμηνεύτρια είναι η Μαρία Φαραντούρη, ενώ συμμετέχουν εκτός από τις χορωδίες, ο Βασίλης Λέκκας και ο Γιώργος Μιχαλισλής.
Στο άρτιο αποτέλεσμα συμβάλουν πολύ σπουδαίοι μουσικοί όπως η φλαουτίστα Στέλλα Γαδέδη.
Μάνος Χατζιδάκις και Μαρία Φαραντούρη
Στηριγμένος, ο Χατζιδάκις στο ποίημα «Η Εποχή της Μελισσάνθης» που είχε γράψει το 1965, άρχισε να επεξεργάζεται το συγκεκριμένο έργο γύρω στο 1970 και χρειάστηκε μια ολόκληρη δεκαετία για να το ολοκληρώσει.
Πρωταγωνίστρια είναι η Μελισσάνθη, μια γυναίκα που ζει, με έντονα συναισθήματα, την εποχή της απελευθέρωσης από τους Γερμανούς και τα γεγονότα που ακολούθησαν, όπως τα Δεκεμβριανά και ο Εμφύλιος.
Τα εικαστικά μέρη του δίσκου επιμελήθηκε ο Γιώργος Σταθόπουλος.
Μητέρα κι αδερφή
Το πρόσωπο της νύχτας
Η λησμονημένη
Αυτό το έργο είναι η πρώτη, ουσιαστικά, ολοκληρωμένη συνεργασία του Μάνου Χατζιδάκι και του ποιητή και στιχουργού Νίκου Γκάτσου.
Τα ποιήματα του Γκάτσου μοιάζουν με μικρά παραμύθια που διηγούνται σύντομες ιστορίες γεμάτες εικόνες και συναισθήματα.
Για ερμηνευτή ο Χατζιδάκις επέλεξε έναν νέο τραγουδιστή, τον εικοσάχρονο Γιώργο Ρωμανό.
Γιώργος Ρωμανός και Μάνος Χατζιδάκις
Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα ατμοσφαιρικά τραγούδια που στηρίζονται στις κιθάρες του Δημήτρη Φάμπα και του Γεράσιμου Μηλιαρέση.
Ας σημειωθεί ότι φυσαρμόνικα παίζει ο άγνωστος, ακόμη τότε, συνθέτης, Δήμος Μούτσης.
Το έργο αυτό δεν είναι από τα πολύ γνωστά του συνθέτη, μολονότι κάποια τραγούδια έγιναν γνωστά, κυρίως από άλλες εκτελέσεις.
Ωστόσο υπήρξε καινοτόμο στην εποχή του και ακούγεται πολύ φρέσκο ακόμη και σήμερα.
Ο Ιρλανδός κι ο Ιουδαίος
Αερικό
Ήσουν παιδί σαν τον Χριστό
Ένας ευαίσθητος ληστής
«Ο οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι κι ο Αλκιβιάδης» είναι ένας κύκλος τραγουδιών σε θεατρική μορφή για δύο γυναικείες φωνές, δύο ανδρικές, μικρή ορχήστρα, χορευτές και ηθοποιούς.
Τραγουδούν ο Γιάννης Δημητράς, η Μαρία Κάτηρα, ο Ευτύχιος Χατζητοφής , η Βερενίκη Βαλαρή και η Εύα Καναβαράκη. Τα αφηγηματικά μέρη ερμηνεύει η Ελένη Μανιάτη.
Ο Μάνος Χατζιδάκις με την Ελένη Μανιάτη στο στούντιο ηχογράφησης
Τα κείμενα κι οι στίχοι, στο πρώτο μέρος, είναι του Μάνου Ελευθερίου κι οι στίχοι στα τραγούδια του δεύτερου μέρους ανήκουν στον Μάνο Χατζιδάκι.
Σπουδαίοι μουσικοί εκτελούν με δεξιοτεχνία την ιδιαίτερη μουσική του Χατζιδάκι.
Το εξώφυλλο του δίσκου είναι δημιουργία του Γιώργου Σταθόπουλου.
Το μεθυσμένο κορίτσι
Η μπαλάντα του οδοιπόρου
Από το 1966 έως το 1972 ο Μάνος Χατζιδάκις ζούσε και εργαζόταν στην Αμερική. Εκεί συνεργάστηκε με το ροκ συγκρότημα New York Rock & Roll Ensemble και κυκλοφόρησαν μαζί έναν δίσκο με ροκ, κλασικά και ακουστικά χαρακτηριστικά, όπου τη μουσική είχε συνθέσει ο Χατζιδάκις και τους στίχους είχαν γράψει τα μέλη του συγκροτήματος.
Ο δίσκος, που γράφτηκε το 1968 και κυκλοφόρησε το 1970, τιτλοφορούνταν «Reflections».
Περίπου είκοσι χρόνια μετά, ο Χατζιδάκις επεξεργάστηκε και κυκλοφόρησε τα ίδια τραγούδια στα ελληνικά, με την Αλίκη Καγιαλόγλου στην ερμηνεία.
Μάνος Χατζιδάκις και Αλίκη Καγιαλόγλου
Ο Νίκος Γκάτσος έγραψε τους ελληνικούς στίχους, εμπνευσμένος από τους αγγλικούς, αλλά ουσιαστικά γράφοντας νέους στίχους.
Στον δίσκο αυτό περιλαμβάνεται και το τραγούδι «Χελιδόνι στο κλουβί», το οποίο υπήρχε και στον δίσκο «Επιστροφή» του 1970 με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, αλλά με κάπως διαφορετικούς στίχους.
Στο εξώφυλλο του δίσκου υπάρχει ένας πίνακας του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα.
Το 2005 το συγκρότημα Raining Pleasure, από την Πάτρα, επανεκτέλεσε το έργο στα αγγλικά.
Κεμάλ
Περιμπανού
Από την πρώτη στιγμή ο Χατζιδάκις εξέφρασε τον ενθουσιασμό του και την επιθυμία του να μελοποιήσει τα κείμενα του Γκάτσου.
Νίκος Γκάτσος και Μάνος Χατζιδάκις
Σε όλη του την καριέρα, κατά καιρούς, ο συνθέτης καταπιάνονταν με τη μελοποίηση της «Αμοργού» και ποτέ δεν κατάφερνε να την ολοκληρώσει.
Το καλοκαίρι του 1972, όταν βρισκόταν στη Nέα Yόρκη, συνέθεσε έξι τραγούδια για φωνή και πιάνο.
Το 1981, κάλεσε τον Νίκο Κυπουργό από το Παρίσι για να αναλάβει την ενορχήστρωση του έργου, υπό την καθοδήγησή του, ώστε εκείνος να αφοσιωθεί αποκλειστικά στην ολοκλήρωση της μελοποίησης.
Δεκαπέντε χρόνια μετά, το 1986 και το 1987, ο συνθέτης επεξεργάζεται και πάλι το έργο, χωρίς να το ολοκληρώσει κι αυτή τη φορά.
Το 2005, κι ενώ ο Χατζιδάκις είχε φύγει από τη ζωή, ο καλός μαθητής του, Νίκος Κυπουργός ενορχηστρώνει και αναπροσαρμόζει το ημιτελές έργο.
Η «Αμοργός», η βασισμένη, στο ομώνυμο ποίημα του Νίκου Γκάτσου, καντάτα του Μάνου Χατζιδάκι κυκλοφόρησε σε δίσκο.
Ερμηνευτές ήταν η Μαρία Φαραντούρη, ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος κι ο Δώρος Δημοσθένους, ενώ η μουσική διεύθυνση είναι του Λουκά Καρυτινού.
Τι να μου κάνει η σταλαγματιά
Ήταν του Μάη το πρόσωπο
Άκου όλα τα τραγούδια της ανάρτησης σε μια λίστα.
.jpg)
ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ
1954 Έξι λαϊκές ζωγραφιές/Για μια μικρή, λευκή αχιβάδα1959 Το καταραμένο φίδι
1959 Ο κύκλος με την κιμωλία
1959 Ερημιά
1959 Ο κύκλος του C.N.S
1959 Έξι λαϊκές ζωγραφιές
1960 Ραντεβού στην Κέρκυρα
1960 Το κλωτσοσκούφι
1960 Ποτέ την Κυριακή
1960 Όρνιθες
1961 La voleuse de Londres (Η κλέφτρα του Λονδίνου)
1961 Ελλάς, η χώρα των ονείρων
1961 Για μια μικρή λευκή αχιβάδα
1961 Χαμένα όνειρα
1961 Η Αλίκη στο ναυτικό
1961 Απόψε αυτοσχεδιάζουμε
1962 Πασχαλιές μέσα από τη νεκρή Γη
1962 Οδός Ονείρων
1962 Καίσαρ και Κλεοπάτρα
1963 Αμέρικα Αμέρικα
1964 Συνέβη στην Αθήνα
1964 Topkapi
1965 Ματωμένος Γάμος/Παραμύθι χωρίς όνομα
1965 Το χαμόγελο της Τζοκόντας
1866 Μυθολογία
1967 Ilya Darling
1968 Blue
1970 Reflections
1971 Της γης το χρυσάφι
1972 Ο Μεγάλος Ερωτικός
1974 Ο Οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης
1974 Τα πέριξ
1974 Sweet Movie
1974 Ο σκληρός Απρίλης του ’45
1976 Αθανασία
1976 Τα παράλογα
1977 Οι γειτονιές του φεγγαριού/Χωρίον ο πόθος
1978 Για την Ελένη
1980 Η εποχή της Μελισσάνθης
1982 Πορνογραφία
1983 Οι μπαλάντες της οδού Αθηνάς
1983 Memed My Hawk
1986 Σκοτεινή μητέρα
1986 Ο Μάνος Χατζιδάκις στη Ρωμαϊκή Αγορά
1987 Η λαϊκή αγορά
1989 Το ρεσιτάλ
1996 Τα τραγούδια της αμαρτίας
1999 2000 Μ.Χ.
2003 Μουσική για το Θέατρο Τέχνης
2003 Μουσική για το Ελληνικό Χορόδραμα
.jpg)
